İspanya Vatandaşları İçin Türkiye'de Oturum ve Çalışma İzinleri
Türkiye'de ikamet etmek isteyen İspanya Vatandaşlarının ikamet tezkereleri (oturum izinleri) için başvurular ikamet edilecek ilin valiliği tarafından alınır. Geçerli bir ikamet iznine sahip İspanya vatandaşları vize izninden muaf şekilde ülkeye giriş veya ülkeden çıkış yapabilirler. Oturum izninin süresi sona ermeye yaklaşan İspanya vatandaşları, ikamet iznini uzatmak amacıyla yine ikamet etmekte oldukları ilin valiliğine başvuru yapabilirler.
İkamet (oturum) izni başvuruları İspanya vatandaşı tarafından bizzat yapılabileceği gibi yabancı şahsın yasal temsilcisi veya avukatı aracılığıyla da yapılabilmektedir. Ancak yine de İspanya vatandaşının başvuru sırasında hazır bulunması koşullar çerçevesinde talep edilmektedir.
6458 sayılı kanununa göre yabancı çalışma izni ikamet izni yerine geçmiştir. Bu yasaya göre İspanya vatandaşının yabancı çalışma izni alması halinde oturum izni almasına gerek kalmamaktadır. Yabancı çalışma izni süresi boyunca İspanya vatandaşları ülkede kalma hakkına sahiptirler.
4817 sayılı Türkiye'de yabancıların çalışma izni hakkındaki kanun gereği, yabancıların Türkiye'de fevri ve bir kuruma bağlı olarak çalışabilmesi için yabancı çalışma izni alması gerekmektedir. Çalışma süresi 1 ayı geçmeme ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının onayını alma koşulu ile işe başladıktan 1 ay sonra da çalışma izni alınabilmektedir. Başvuru işlemleri online veya posta yoluyla olmak üzere 6 iş günü içinde gerçekleştirilmelidir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 6735 sayılı Kanunu, yabancıların Türkiye'deki işgücüyle ilgili politikaların oluşturulması ve uygulanması ile İspanya vatandaşlarına verilecek yabancı çalışma izinlerine dair işlemlerde izlenecek usul, esaslar ve uluslararası işgücü alanındaki hak ve yükümlülükleri belirlemektedir.
6735 sayılı Kanun; Türkiye'de çalışma izni başvurusunda bulunan veya çalışan, bir işveren yanında mesleki eğitim almak amacıyla başvuruda bulunan veya bu eğitim halen görmekte olan, bir iş yerinde staj yapmak için müracaatta bulunan veya staj yapan İspanya vatandaşları ile Türkiye'de geçici süreyle hizmet verme amacıyla bulunan yabancıları ve yabancı İspanya uyruklu kişileri çalıştıran veya çalıştırmak amacıyla başvuruda bulunan gerçek ve tüzel kişileri kapsar.
Türkiye'de çalışacak olan İspanya vatandaşları oturum izni olarak bilinen ikamet teskeresi almaları ve akabinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvurarak yabancılar çalışma izni almaları kanuni bir zorunluluktur. Çalışma izni almak isteyen İspanya vatandaşları, kendi ülkelerinde bulunan İspanya - Türkiye Konsolosluklarına başvuru yaparak, çalışma izni işlemlerini başlatabilirler. İspanya vatandaşının Türkiye'de çalışacağı kurum veya işveren ise gerekli belgeleri hazırlamalıdır.
İspanya Vatandaşlarının Türkiye'de Çalışma İzni Başvurusu
Türkiye'ye çalışma amacıyla gelen İspanya vatandaşları için çalışma izni başvuruları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Yabancıların Çalışma İzinleri Daire Bakanlığı'na yapılan müracaatla gerçekleşmektedir. Çalışma izin başvuruları yabancı İspanya vatandaşlarını istihdam etmek isteyen işveren, kişi veya kuruluşlar tarafından gerçekleştirilmektedir. Yapılan başvurular ise yurt içi ve yurt dışı başvurularına göre değişiklik gösterecektir.
İspanya Vatandaşlarının Yurtdışından Yabancı Çalışma İzni Başvurusu
İspanya'da yaşayan ve Türkiye'de çalışmak için çalışma izni almak isteyen İspanya vatandaşları, ikamet ettikleri yerdeki veya yere en yakın Türkiye Cumhuriyeti diplomatik temsilciliklerine yaparlar. Bu başvuruda Türkiye'de çalışacak oldukları işverenle imzaladıkları iş sözleşmesini (veya atama veya görevlendirme) söz konusu TC temsilciliğine ibraz ederler. Başvuru kabul edildiği taktirde çalışma izni talebinde bulunan İspanya vatandaşına bir referans numarası verilir. Türkiye'de ikamet eden işveren veya vekili PTT'den e-devlet şifresi alarak söz konusu referans numarasıyla e-devlet sisteminden İspanya vatandaşı için çalışma izni başvurusunda bulunur. Türkiye'nin dış temsilcilikleri üzerinden yapılan çalışma izni başvurularında, temsilciliğe yapılan başvuruyu müteakiben 10 iş günü içinde Türkiye'deki işverenin söz konusu yabancı İspanya vatandaşı çalıştırmak amacıyla internet üzerinden online olarak elektronik çalışma izni müracaatını yapması ve aynı 10 iş günü içinde gerekli belgeleri TC Çalışma Bakanlığına ulaştırması zorunludur. Türkiye'de çalışma izni almak isteyen İspanya vatandaşının Türkiye'de bulunmaması nedeniyle iş veren ve çalışacak adayın ıslak imzalarının bulunduğu iş sözleşmesinin de ayrıca Çalışma Bakanlığına gönderilmesi zorunludur.
İspanya Vatandaşlarının Yurtiçinden Yabancı Çalışma İzni Başvurusu
Türkiye'de ön lisans ve lisans öğrenimi için verilen oturum izinleri hariç, herhangi bir sebeple en az 6 ay süreyle oturum izni alan ve iznin süresi sona ermemiş olan İspanya vatandaşları için Türkiye'deki işverenler başvurularını yurt içinden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yapabilirler. Bu durumda ilgili Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliğine başvuru yapmalarına gerek kalmaz. Türkiye'deki işverenin yabancı İspanya vatandaşı için internetten online olarak yapacağı çalışma izni başvurusunun tamamlanmasının ardından imzalanacak olan Başvuru Formu ve dilekçenin 6 işgünü içinde Çalışma Bakanlığına teslimi zorunludur.
Çalışma izni başvurularının sonucu İlgili işverene Bakanlık tarafından e-posta yoluyla bildirilir. Yurtdışından yapılan başvuruların sonucu ayrıca ilgili TC konsolosluğuna bildirimi yapılır. İspanya vatandaşının Türkiye'de çalışma izni başvurusunun olumlu sonuçlanması halinde başvuru yaptığı dış temsilcilik veya konsolosluğa giderek çalışma ve oturum izni ve vize harç bedellerini ödemesi zorunludur. Harçlar ödenmediği taktirde ülkeye giriş yapan İspanya vatandaşının çalışma izni herhangi bir geçerliliğe sahip olmaz. Konsolosluk İspanya vatandaşının pasaportuna vize etiketini yapıştırarak onay vermesinden sonra bu kişi Türkiye'ye giriş yapabilir ve harç bedellerini ödediyse çalışma izni geçerlilik kazanır. Yabancı İspanya vatandaşları için düzenlenene çalışma kartları PTT üzerinden işverenin adresine ulaştırılmaktadır.
İspanya Vatandaşları için Yabancı Çalışma İzni Çeşitleri
4817 sayılı yabancıların çalışma izni hakkında kanuna ve bu kanunun uygulama yönetmeliğine göre, İspanya vatandaşları alacakları çalışma izni ile bir işveren yanında bağımlı çalışabilecekleri gibi, bağımsız kendi kuracağı işte de çalışabilirler. Buna göre çalışma izninin 3 gurupta verilmesi düşünülerek düzenleme yapılırken süreli çalışma izni, süresiz çalışma izni ve bağımsız çalışma izni bu yeni düzenlemelerdir.
- Süreli Çalışma İzni
Yabancı İspanya vatandaşın çalışma izni başvurusunun olumlu sonuçlanması halinde hizmet aktidin süresi aşılmamak koşuluyla gerçek veya tüzel ya da kamu kurum ve kuruluşuna ait belirli bir iş yerinde ya da aynı iş kolundaki belirli bir iş yerinde çalışmak üzere en çok 1 yıl geçerliliğe sahip çalışma izni verilir. Çalışma izni aynı işverene bağlı olarak ilk uzatma başvurusunda 2 yıl sonraki başvurularda 3 yıla kadar verilebilir. İşveren değiştiği taktirde İspanya vatandaşının ve işvereninin yeni bir çalışma izni başvurusu yapması gerekir ve bütün prosedür yukarıda sözü edildiği şekilde ilk aşamasından itibaren başlar.
- Süresiz çalışma izni
Eğer İspanya vatandaşı şahıs Türkiye'de uzun süreli oturum iznine sahip veya 8 yıl yasal çalışma iznine sahipse süresiz çalışma izni başvurusunda bulunabilir. Bununla birlikte Türkiye'de çalışan bu durumdaki İspanya vatandaşının çalışma iznine başvuru şartlarını yerine getirmesi mutlak surette süresiz çalışma izni alacağının garantisini taşımaz. Süresiz çalışma iznine sahip İspanya vatandaşı yabancı, uzun dönem oturum izninin sağladığı tüm haklardan yararlanır ve özel yasalardaki düzenlemeler hariç, sosyal güvenliğe dair kazanılmış hakları saklı kalmak koşulu ve bu hakların kullanımıyla ilgili mevzuat hükümlerine tabi olmak şartıyla, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanır. Süresiz çalışma izni olan Türkiye'de ikamet eden İspanya vatandaşı yabancının seçme, seçilme ve kamu görevlerine girme hakkı ve askerlik hizmeti yapma zorunluluğu yoktur.
- Bağımsız çalışma izni
Profesyonel mesleği olan yabancı İspanya vatandaşlara, diğer yasalarda geçen özel şartların sağlanması kaydıyla bağımsız çalışma izni verilebilmektedir. Bu durumda Bakanlık İspanya vatandaşının eğitim durumu, mesleki tecrübesi Türkiye'deki ticari faaliyete katkısı gibi unsurları değerlendirerek Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulunun tavsiyeleri doğrultusunda Çalışma Bakanlığınca belirlenen diğer hususları dikkate alınır. Bağımsız çalışma izni, süreli olarak verilmektedir.
Yabancı Çalışma İzni Başvurusunda İstenen Evrak ve Belgeler
Türkiye'de çalışacak olan İspanya vatandaşlarından istenen evraklar çalışma izin çeşitliliğine göre değişiklik gösterecektir. İspanya uyruklu personel istihdam edecek kurum veya işverenden İstenen belgeler, talepte bulunulan iznin türüne göre istenen belgelerde değişiklik gösterecektir. İşveren tarafından elektronik başvuru tamamlandıktan sonra, e-devlet üzerinden yapılan online çalışma izin başvurusunun ardından gerekli form ve belgeleri Bakanlığa 6 iş günü içinde veya posta ile ulaştırılması gerekir. Yurtdışından konsolosluklara yapılan çalışma izni başvurularında bu süre başvuruyu takiben 10 iş günüdür. 10 iş günü içinde ıslak imzalı belgelerin Bakanlığa ulaştırılması gerekmektedir. Ancak önceki yurtdışı başvuru tarihinden itibaren 30 gün geçmeden yeni bir yurtdışı başvurusu yapılamamaktadır.
Elektronik başvuru tamamlandıktan sonra, e-devlet üzerinden yapılan online çalışma izin başvurusunun ardından gerekli form ve belgeleri Bakanlığa 6 iş günü içinde veya posta ile ulaştırılması gerekir. Yurtdışından konsolosluklara yapılan çalışma izni başvurularında bu süre başvuruyu takiben 10 iş günüdür. 10 iş günü içinde ıslak imzalı belgelerin Bakanlığa ulaştırılması gerekmektedir. Ancak önceki yurtdışı başvuru tarihinden itibaren 30 gün geçmeden yeni bir yurtdışı başvurusu yapılamamaktadır.
6735 sayılı Kanunun 22. maddesi uyarınca yabancı İspanya vatandaşı çalıştıran işverenler ve süresiz veya bağımsız çalışma izni bulunan İspanya vatandaşları, çalışma izninin başlaması, sona ermesi durumu veya çalışma izninin iptalini gerektirecek hâlleri 15 gün içinde Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür. Bu yükümlülükleri yerine getirmeyenlere ayrı ayrı idarî para cezası verilir.
Çalışma izni başvurularının kabulü ve sonuçlandırılması
Çalışma izni başvurularının sonucu İlgili işverene Bakanlık tarafından e-posta yoluyla bildirilir. Yurtdışından yapılan başvuruların sonucu ayrıca ilgili TC konsolosluğuna bildirimi yapılır. İspanya vatandaşının Türkiye'de yabancı çalışma izni başvurusunun olumlu sonuçlanması halinde başvuru yaptığı dış temsilcilik veya konsolosluğa giderek çalışma ve oturum izni ve vize harç bedellerini ödemesi zorunludur. Harçlar ödenmediği taktirde ülkeye giriş yapan İspanya vatandaşının çalışma izni herhangi bir geçerliliğe sahip olmaz. Konsolosluk İspanya vatandaşının pasaportuna vize etiketini yapıştırarak onay vermesinden sonra bu kişi Türkiye'ye giriş yapabilir ve harç bedellerini ödediyse çalışma izni geçerlilik kazanır. İspanya vatandaşı için düzenlenene çalışma kartı PTT üzerinden işverenin adresine ulaştırılmaktadır. İspanya vatandaşının Türkiye'de çalışma izni onaylandıktan sonra çalışma izin kartları PTT Kargo ile işveren adresine gönderilir. Elden teslimat yapılmamaktadır. Gönderi takibi PTT Kargo internet adresinden sorgulanabilmektedir.
Yabancı Çalışma izni süresi
İspanya vatandaşlarına verilecek olan çalışma izni, pasaportun sona erme tarihinden 60 gün önceki tarihi aşmayacak şekilde düzenlenmelidir. Ayrıca çalışma izni başvuru tarihi itibariyle altmış günden az süreli pasaport ve pasaport yerine geçen belgelerle yapılan çalışma izin başvuruları işleme alınmamaktadır.
Yabancı Çalışma İzni Ücretleri
492 sayılı Harçlar Kanunu gereğince yabancı İspanya vatandaşına verilecek çalışma izin belgeleri için harç ödenmesi zorunludur. Çalışma izin süresine göre çalışma izni harcı yatırılması gerekmektedir. Harç tutarları, her yıl yeniden değerleme oranı göz önünde bulundurularak belirlenmekte ve Resmi Gazetede duyurusu yapılmaktadır. Harç miktarlarının miktarı ve yatırılacağı Banka şubelerine ilişkin bilgiler Çalışma Bakanlığının web sitesinde yer almaktadır. Yapılan harç ödemeleri online sistem üzerinden Bakanlık tarafından görülmekte olup istisnai durumlar haricinde makbuz ibrazı gerekmemektedir. Yurtdışından yapılan başvurularda çalışma izni harcı ve değerli kağıt bedeli İspanya vatandaşı tarafından ilgili konsolosluğa veya dış temsilciliğe yatırılmaktadır.
Türkiye'de Çalışan İspanya Vatandaşlarının Çalışma izinlerinin Uzatılması
Çalışma izninin süresinin uzatılabilmesi için, mevcut çalışma izni süresinin bitiminden 2 ya önceden uzatma başvurusunda bulunulması gerekir. Çalışma izni süresi bittikten sonra yapılan çalışma izni uzatma müracaatları Bakanlık tarafından işleme alınmaz. Çalışma izni süresinin uzatma talebi yine internet üzerinden online olarak gerçekleştirilir ve başvuru formu yabancı İspanya vatandaşı ve işvereni tarafından imzalanarak 6 iş günü içinde şahsen veya posta yoluyla Bakanlığa iletilir. Çalışma izni uzatma başvurusunda bulunan İspanya vatandaşları, izin süreleri sona ermeden 45 günü geçmemek kaydıyla ve işyeri ve yaptığı işin niteliği değişmeden çalışmaya devam edebilirler.
Yabancı Personel Çalıştırma Şartları
4817 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 13'üncü maddesine göre bir yabancıya çalışma izni talep edilen bir işyerinde en 5 Türk vatandaşı çalıştırma zorunluluğu vardır. 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 18. maddesi gereğince turizm işletmelerinde çalıştırılan yabancı İspanya vatandaşı personelin sayısı toplam personelin % 10'unu geçememektedir. Özel durumlarda doğrudan yabancı yatırım kriterlerini karşılayan şirketlerde kilit personel konumundaki ilk yabancının çalışma izin talebi değerlendirilirken 5 Türk vatandaşı istihdamı aranılmamaktadır.
Çalışma izni olan bir yabancı İspanya vatandaşının işyerinin unvanının veya adresinin değişmesi/nakledilmesi durumunda çalışma izni iptal edilmemekle birlikte, resmi makamlardan alınan belgelerle kanıtlanması durumunda çalışma izninde değişiklik yapılabilmektedir.
Yabancı Çalışma izni olan İspanya Vatandaşının İşyeri Değiştirmesi
İspanya vatandaşlarına Türkiye'de verilen çalışma izni kapsamında, eğer İspanya vatandaşı Türkiye'de çalıştığı iş yerinden ayrılırsa sahip olduğu çalışma izni geçerliliğini kaybeder. İspanya vatandaşına verilen çalışma izni belirli bir iş yeri için geçerli olup yeni işverenin söz konusu İspanya vatandaşı için yeni bir çalışma izni başvurusunda bulunması gerekir. Yeni başvuru olumlu sonuçlandığı taktirde Bakanlık eski çalışma iznini iptal eder. Çalışma izni alan yabancı İspanya vatandaşının işe başlaması veya işten ayrılması durumunda işveren internet üzerinden online olarak iptal talebinde bulunur. İptal talebi işverenin veya vekilinin dilekçesinin sisteme yüklenmesi ile işleme alınır (dilekçe pdf formatında sisteme yüklenir). Bu dilekçede Türkiye'de çalışmakta olan İspanya vatandaşının işten ayrılış tarihi ve nedeni mutlaka belirtilmelidir. Sisteme yüklenen pdf formatındaki dilekçenin ayrıca Bakanlığa gönderilmesine gerek yoktur. İptal başvuruları işverenin e-devlet şifresi ile Bakanlık sistemine girerek bildirimde bulunmasıyla gerçekleşmektedir.
İspanya Vatandaşının Çalışma izni talebinin reddi
Çalışma izni alma veya uzatma talebinin reddi, çalışma izninin iptali ya da çalışma izninin geçerliliğinin bitmesi durumunda ilgililer 30 gün içinde Bakanlığa itirazlarını internet üzerinden online olarak yapabilirler ancak itirazla ilgili dilekçenin ve belgenin e-devlet sistemine yüklenmesi de gerekmektedir. İtirazın reddi durumunda idari yargıya başvuru yapılabilir. İspanya vatandaşının çalışma izni talebinin reddi durumunda yeniden başvuru yapma imkanı da bulunmaktadır.
Çalışma İzni İptali
Türkiye'de çalışan İspanya vatandaşlarının ilgili mercilerin mevzuat ve düzenlemelerine aykırı olarak çalışması ya da İspanya çalışma izin talep dilekçesinde eksik, sahte veya yanlış bilgi, belge verildiğinin tespit edilmesi halinde bakanlıkça verilen çalışma izni iptal edilir.
TC. Vatandaşı İle Evli Olan İspanya Vatandaşlarının Çalışma İzni
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ile evli olan ve eşiyle Türkiye'de evlilik birliği içinde yaşayan İspanya vatandaşlarının çalışma izni alması gerekmektedir. İkamete ilişkin süre koşulu aranmazken, Türkiye'de kanuni olarak bulunanlar, doğrudan bakanlığa çalışma izni başvurusunda bulunmalıdırlar.
Evli kalınan süre üç yılı doldurmamış ve evlilik sona ermiş olabilir. Evliliğin aile birliği kurmak amacıyla yapılmadığının tespit edilmesi halinde ise çalışma izni belgesi geçerliliğini kaybedecektir. Bu tip bir özellik taşıyan belge ile çalışmaya devam edilmesi, kaçak çalışma ve çalıştırma kapsamında değerlendirilirken Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İspanya vatandaşlarına verdiği çalışma izin belgelerine konuyla ilgili açıklama belirtecektir.
Turistik vize ile gelen İspanya vatandaşı Türkiye'de çalışma izni başvurusu yapabilir mi?
Turistik vize ile Türkiye'ye giriş yapan İspanya vatandaşları ve diğer yabancı vatandaşlar yurtiçinden çalışma izni başvurusu yapılamazlar. Ancak ön lisans ve lisans öğrenimi amacıyla verilenler hariç, toplam süresi en az 6 ay olan ve geçerliliği sona ermemiş oturum izni bulunan yabancılar için yurtiçinden çalışma izni başvurusu yapılabilmektedir.
